Een kennis (K) nodigt mij en ‘mijn vriend’ uit voor haar verjaardag. Ik schrijf K dat als ik kom, ik kom met mijn vriendin. Haar reactie, ‘Oh, bijzonder. Dus je bent nu met vrouwen?’ Dit soort opmerkingen blijven me verbazen. Evenals de vraag: ‘Hoe lang weet je dat al?’ Of: ‘Voelt dit dan echt als ‘het’ voor jou?’

Hoe lang weet ik wat al? Dat mijn hart klopt? Dat mijn bloed stroomt? Hoe lang weet jij al dat je ademt? En wat is het ‘dit’ dat als ‘het’ voelt? Is het ‘dit’ een nieuw hokje waar je me in mind-framen kan? En is het ‘het’ een ‘happily ever after’? Of vraag je me of ik slechts mijn wilde haren aan het leven ben, of ik een nieuw project heb?

Het blijft me verbazen hoe veel onbewust (en daarmee in de basis onschuldig) ‘anders-maken’ er is. Dat het mij zo verbaast vertelt me iets over mijn eigen opvoeding:
Ik kom uit een nest waarin seksuele oriëntatie een absoluut non-issue was en had ook in mijn directe familie voorbeelden van verschillende vormen van seksualiteit en relationele constellaties. Ik heb er überhaupt nooit over nagedacht om er een moment van te maken om mede te delen dat ik ook op vrouwen verliefd werd. Ik kan me ook niet heugen dat iemand er zelfs maar een frons of een kuchje om gelaten heeft.

Maar sinds ik met Anna ben en mijn toekomst met haar aan mijn zij voor me zie, ervaar ik pas aan den lijve wat het betekent om met de ogen van ‘anders’ bekeken te worden. Verhelderend. Confronterend ook. “Kleine” voorbeelden:

Op een dinner-party → ‘Oh, dat is leuk voor jullie, mijn achternichtje Clara komt ook en die is ook lesbisch!’
In gesprek met mijn rij-instructeur → ‘Oh ja, maar dat geeft niets hoor, dat kan tegenwoordig allemaal toch?’

Ok… Heb je ooit iemand horen zeggen: ‘Oh, dat is leuk voor jullie, mijn buurjongen Frits is ook hetero!’? Of stel je eens voor dat je iemand vertelt over jouw partner, je weet wel, degene die je lief hebt, met wie je een bed en een leven deelt, die persoon die je met regelmaat binnenstebuiten ziet en andersom… En dat wat je daarover gespiegeld krijgt is: ‘[Dat jullie samen zijn, dat] geeft niet hoor’.

Nee, natuurlijk geeft het niet. Of, misschien geeft het wel alles? Niet dat mijn lief een vrouw is maar dat mijn lief mijn lief is, zoals het jou alles geeft dat jouw lief jouw lief is. En ik weet dat je het goed bedoeld, maar ik weet niet of ik jouw achternichtje Clara leuk vind omdat ze op vrouwen valt. Voel jij je verbonden met de cassière bij de Albert Heijn omdat ze ook een partner met een piemel heeft?

En om de vraag van K te beantwoorden: Nee, ik ben niet ‘nu met vrouwen’. Ik ben met één vrouw, met Anna. Niet ‘omdat ik op vrouwen val’, wel omdat ik op Anna val. En mochten onze wegen scheiden, dan heb ik geen idee. Geen idee of ik een nieuwe relatie instap met een vrouw, een man, een boom, de zonsondergang. Dat is heel erg wel en ook heel erg niet aan mij.

De liefde is niet lineair, de liefde is grillig en onvoorspelbaar en sensueel en ze vaart haar eigen koers. Al wat mij rest is mijn oor aan haar lied te luisteren te leggen en het mee te zingen, dan weer zachtjes, dan weer luidkeels.

Liefs,
Chris

Twee personen links van mij steekt een vrouw uit Duitsland haar zoveelste tabak sigaret aan. Ik kan de geur niet meer verdragen. Ik breng mijn hoofd laag naar de aarde om de rook over me heen te laten passeren en laat mijn blik op de sterren rusten die dansen in het hemelgewelf. Mijn huid, kleding en longen zijn gevuld met stof, rook en tabakslucht, de warmte van het vuur is voelbaar op mijn huid en het geluid van de drum gonst door mijn brein. Dit is niet waar ik moet zijn.

Een week geleden besloot ik, redelijk impulsief, te reizen met Peyote. De Mexicaanse cactus die bekend staat om zijn geestverruimende psychedelische effect. Ik ben bekend met plant-medicijn werk maar niet met Peyote en ik kies over het algemeen heel sporadisch en selectief wanneer en in welke omgeving ik me hiertoe wendt. In tegenstelling tot deze keus, die voortkwam uit een periode van overprikkeling en besluiteloosheid. De nacht was rauw, de boodschap helder: ‘Wat doe je hier? Je hebt hier niets te zoeken!’

Ik kijk om me heen in deze Peyote ceremonie en voel een diepe schaamte opkomen, een schaamte om een ‘gringo’ (buitenlander) te zijn op deze heilige grond die niet de mijne is, om de liederen te zingen die niet de mijne zijn en toegang te hebben tot een medicijn waar vanuit de traditie talloze initiaties en inwijdingen mee gepaard gaan maar wat nu met geld te koop is. Bewustzijnsverruiming, hangt daar een prijskaartje aan?

Ik besef me maar al te goed de ambiguïteit van dit schrijven omdat ik zelf - zowel persoonlijk als professioneel - heel graag put uit talloze tradities die hun oorsprong niet in mijn geboorteland hebben. Mijn verhouding hiertoe is voortdurend in beweging. En nu is dit er: schaamte en ontheemdheid, ontheemd uit mijn lichaam en wezen.

Maar ook: schaamte en helderheid. Want door de heldere ‘NEE’ die door heel mijn lichaam stroomt, vormt de ‘JA’ zich in flikkerende neonletters aan datzelfde hemelgewelf. Een ‘ja’ naar lange ochtenden op het strand, een ‘ja’ naar dansen met mezelf in het licht van de volle maan, een ‘ja’ naar wafels met fruit en koffie, een ‘ja’ naar vertragen, vertragen, vertragen, een ‘ja’ naar siësta's en vooral een ja naar on-ingevuldheid, een hele grote ‘ja’ naar heel dichtbij blijven, dichtbij mij.

Deze ervaring gaat te snel, te rauw, te veel, te vol, het duwt als uiteenzettend beton tegen de grenzen van mijn bewustzijn en ik kan niet blijven. Pas na ruim 28 uur (!) voel ik dat ik weer in mijn lichaam indaal. Ik raak mezelf overal aan en dank mijn lichaam diep, ieder stukje huid, iedere ronding, iedere spanning of ontspanning: ‘Oh, dankje. Dankje, dankje, dankje!’

Dit is mijn medicijn. Mijn lichaam is mijn medicijn. De wijsheid en de traagheid van mijn lichaam zijn mijn medicijn. Wanneer de zon opkomt in de ochtend voel ik dankbaarheid, dankbaarheid voor de klap in mijn gezicht die me helderheid en zachtheid brengt. De klap die me - door me uit mijn lichaam te trekken - terug mijn lichaam in werpt. Dankbaarheid voor het pad van Tantra, waar belichaming centraal staat en waar iedere realiteit, ieder moment, iedere bewustzijnsvorm, haar plek kent.

Vol van stof, met een bonkend hoofd en doorrookte longen loop ik in de loeihete zon de berg af, linea recta naar de zee. Dankbaar voor de moeder, het water en de eindeloze wijsheid van het vrouwelijke.

Na deze ervaring heb ik nagenoeg al mijn plannen hier omgegooid (waarover later meer) en ruimte gemaakt. Ruimte om vooral uit te hangen in dit moment, en dat voelt meer dan goed.

Dus nu vraag ik mezelf bij iedere beweging die ik maak twee dingen:

1. Voedt het me?

2. Kan ik er - met alles in mij - bij blijven?

Als het antwoord op een van deze twee vragen ‘nee’ is oefen ik om stil te staan, tot zich een beweging aandient die op beide vragen ‘ja’ is. Simpel. En zo’n kunst. En als ik op het punt sta een beweging tegen beter weten in te maken, hoe subtiel ook, fluister ik mezelf toe; ‘Het mag zachtjes lieve Chris, het mag zachtjes.’

Wat wil jij jezelf vandaag toefluisteren?

Liefs,

Chris

Ik hoor de haan, die het opgaan van de zon sneller in de smiezen heeft dan ik.
Ik hoop dat hij zich vergist want ik wil nog even blijven liggen, nog even in de stilte, nog even… voor de intensiteit van de dag weer toeslaat.

Voelen -

Vanochtend stond ik wiebelig op na een trigger gisteravond en een beroerde nacht slaap. Ik bemerkte de neiging om te verstrakken, niet te bewegen, mezelf wat af te vlakken van mijn gevoeligheid en het verdriet wat ik onder mijn huid voelde borrelen te onderdrukken zodat ik kon blijven functioneren. Maar inmiddels weet ik beter, veel pijnlijker dan de pijn zelf is het wegdraaien ervan. Dus ik nam mijn tegenstribbelende zelf aan de hand en bracht haar naar het strand.

Op het strand zocht ik naar een plekje waar ik me veilig genoeg zou voelen om me vrij te uiten. Hier richt ik mijn blik naar binnen. Ik voel veel energie die stuurloos door me heen stroomt en her en der klem lijkt te zitten en ik vraag mijn lichaam wat het wil. Het begint te schudden, steeds ongeremder. Het schudden gaat over in ademwerk, het ademwerk in grommen en brullen en schreeuwen in de golven en het toestaan van deze expressie eindigt in dat ik mezelf in mijn armen neem en zachtjes aai. Ik vertel mijn lichaam dat ze veilig is, dat ze zacht mag zijn, dat haar tranen mogen stromen, dat ze niet hoeft te vechten, dat ik hier ben, dat ik haar vertrouw, dat ik luister.

Ik voel ruimte ontstaan in mijn hartgebied, trek mijn kleren uit en ren de zee in. Ik en de golven, hier ben ik veilig. En helemaal mij. De wereld heeft weer kleur. Ik denk aan een quote die ik recentelijk hoorde van Vironika Tugaleva:

‘Emotional pain cannot kill you, but running from it can. Allow. Embrace. Let yourself feel. Let yourself heal."

Aanpassen -

Al vanaf een jonge leeftijd leren we dat we onze intuïtie beter niet kunnen vertrouwen. We leren dat iemand anders, papa of mama of de juf, het beter weet. En ook dat we de liefde net een beetje meer waard zijn als we ons net een beetje anders gedragen. Een beetje sterker of juist zachter, luider of juist stiller, groter of juist kleiner…

We worden verteld dat het beter is als we ‘een beetje meer ons best doen’. En dat we het goed doen als we lief zijn, als we dankjewel zeggen (ook als we niet dankbaar zijn). En dat we onszelf niet mogen aanraken en beter kunnen playbacken dan luidkeels meezingen en… ‘doe maar normaal dan doe je al gek genoeg’.

We hebben geleerd om onszelf te wantrouwen, om de realiteit die wij zien te verruilen voor de realiteit die ons getoond wordt. We hebben het verleerd om naar de signalen van ons lichaam te luisteren en daarmee geleerd dat het veiliger is om een beetje af te vlakken. Een beetje in te dimmen. Een beetje minder ‘vol’ te zijn.

Vrijheid -

Dit is een groot gedeelte van het werk wat we doen binnen tantra. We leren om ‘ja’ te zeggen tegen precies dat wat zich aandient in dit moment, om in verbinding te blijven met ons eigen hart en lichaam en daarmee ook met elkaar. Want als ik niet thuis ben in mij, hoe kan ik jou dan ooit bereiken?

En vervolgens zetten we die energie om in expressie, zodat ze in haar volledigheid in het bewustzijn - in het licht - mag komen. We leren ‘ja’ zeggen tegen onszelf, tegen onze intuïtie, tegen ons lichaam en haar wijsheid, we leren onze heldere waarnemen opnieuw vertrouwen en we leren ons lichaam dat ze ons kan vertrouwen, omdat ze voelt dat we naar haar luisteren.

Denk maar eens aan een vriendschap waarin je het gevoel had dat de ander niet luisterde, of steeds een afspraak verzet, of met zijn aandacht heel ergens anders is terwijl jij contact probeert te maken… is dat iemand die je vertrouwt? Nee. Vriendschap vraagt aandacht, aanwezigheid, liefde. Kan jij je lichaam en je energie ontmoeten als een dierbare vriend? En echt interesse hebben voor wat zij jou vertellen wil? Een deelneemster aan de a.s. training van Your Yoni Journey schrijft:

‘Ik heb mezelf nog nooit zoiets cadeau gedaan, maar nu voel ik dat het tijd is voor mij!’

Zelfliefde komt niet altijd met een warm bad vol rozenblaadjes. Zelfliefde komt met tijd en ruimte voor jezelf, eerlijkheid naar jezelf en expressie van jezelf. Precies zoals jij nu bent. Alleen van daaruit, vanuit de plek waar jij je veilig genoeg voelt om ‘ja’ te zeggen tegen jezelf, kan het onbekende - het leven! - zich in geur en kleur ontvouwen. Ga je mee?

Is het tijd voor jou?

Veel liefs,
Chris

Me-too?
Mijn lief en ik zitten met de grote C op de bank en hebben het over de hele tumultueuze ‘tweede golf’ van me-2 verhalen die al enkele dagen het land in de ban houden.

Is het goed dat deze verhalen in het licht komen? Ja!
Moet hier aandacht voor komen? Ja, veel, meer, nog meer.
Is dit een probleem van vrouwen? Nee, zeker niet.
Is dit een probleem van mannen? Nee.
Dit is een probleem van ons allemaal.

Ik ben van mening (en vele met mij), dat we niet te maken hebben met individuele geesten die ergens iets niet begrepen hebben, nee, volgens mij hebben we hier te maken met een diepe verwonding en grote verwarring op wat het betekent om ‘man’ te zijn, om ‘vrouw’ te zijn, om ‘mens’ te zijn.

Wijzende vingers!
Ik kijk om me heen en zie mannen pogingen doen zich in de schoenen van de geraakte vrouwen te plaatsen, ik zie ze hun plek als dader innemen, zich afvragen of dat ene moment toen in de kantine en toen bij hun tweede vriendinnetje ook grensoverschrijdend was… Ik zie ze tevoorschijn komen met moed, met kwetsbaarheid, met schuld.. Ik buig voor de moed, ik buig voor de kwetsbaarheid, maar wat zou ik de schuld graag een ander jasje aantrekken.

Deze man is geen monster. Deze man is ook jouw broertje, deze man is ook jouw minnaar, deze man is je zoon, deze man is je vader, deze man… ben jij. En deze man ben ik.

Want ik durf mij uit te spreken over de seksistische opmerkingen die plaatsvonden op de toneelschool, over de miljoenen keren catcalling in het donker op straat, over de vele anonieme handen op mijn billen in de discotheek…

Durf ik…?
…Maar durf ik te erkennen dat ik als pubermeisje een twee jaar jonger buurjongetje betastte? Was het tegen zijn zin in? Er was geen tegenspraak, maar ik herinner me ook geen inspraak. Durf ik me de keren dat ik mijn partners net een zetje tegen beter weten in gaf op seksueel gebied toe te eigenen? Durf ik mijn daderschap te nemen?

Door de afgelopen dagen beide kanten van de munt onder ogen te komen in mezelf voel ik me verzachten naar alle partijen, ze hebben beide pijn. Soms weten ze dat niet, maar die blindheid is de pijn van de tijd. Onze collectieve psyche draagt de wonden van een left-brain georiënteerde, patriarchische maatschappij. Mannen én vrouwen. Mensen. Kunnen we de moed vinden om te erkennen dat er in ons allen een vermogen tot daderschap zit? Een vermogen tot blindheid?

Ik ben een andere jij -
Ik moet denken aan een gebruik in een inheemse stam dat me steeds weer kippenvel geeft. Hier komen ze samen met de gehele tribe wanneer iemand een misdaad heeft gepleegd. Degene die de misdaad pleegt komt dan in het midden van de cirkel te staan en iedereen (!) spreekt tot deze persoon wat ze mooi aan hem/haar vinden. Dat doen ze net zo lang, soms dagen, tot deze persoon zich zichtbaar weer zijn eigen goedheid herinnerd.

En daarmee is hij vrij.

Laat ons de macht tot vergeving en verbinding uitoefenen.

Schuld houdt gevangen.

Helen doen we samen.

NB. Met dit schrijven probeer ik niemands ervaring te bagatelliseren of kleiner te maken, noch probeer ik wangedrag op wat voor een manier dan ook te vergoelijken, wat ik wel probeer is aan te tonen dat de pijn in alle partijen meereist, en dat de heling ook door ons allen gedaan dient te worden.

Gistermiddag kreeg ik een mailtje binnen van een vrouw die 3,5 jaar geleden een workshop-reeks bij mij volgde. In een stuk meer woorden dan de titel van dit bericht is dit wat ze me schreef. Ze schreef ook; ‘ik begrijp dat dat niet leuk is om te horen, maar het voelt toch belangrijk om het te delen’.

Tja, als ik me verheug op een zonnige dag en ik zie bij het ontwaken dat het regent, vind ik dat ook niet leuk, maar om vervolgens te ontkennen dat het regent, mijn zomerjurk aan te trekken en kou te kleumen is ronduit koppig en naïef. Zo ook hier, natuurlijk vind ik dat niet leuk om te horen, maar haar ervarin afketsen of als ‘insignificant’ schetsen zou ronduit arrogant zijn. Ik hoor haar graag, want ik vind het héél belangrijk.

Ik vraag haar of ze ruimte heeft om even te bellen, dat heeft ze. Het is een fijn gesprek. ‘Zo erg was het allemaal niet hoor’, zegt ze, ‘maar toch knaagt er na 3,5 jaar nog steeds iets’. Het lijkt me daarmee de hoogste tijd dat ze dit in contact brengt en ik ben haar dankbaar dat ze (alsnog) aan de bel trekt. Ze verteld me dat ze hetzelfde tegen een andere trainer had gezegd die dat op zachts gezegd ‘niet kon horen’ en daarmee het vertrouwen om over dergelijke onderwerpen uit te reiken wat kwijt was geraakt. Goh. Daar krijg ik nou furie van in mijn onderbuik...

→ Wanneer wij als trainers te beroerd zijn om de ervaring van de mensen die hun vertrouwen in onze handen leggen serieus te nemen… ja, dan maken we het veld daadwerkelijk onveilig.

→ Wanneer wij als trainers geen zicht hebben op overdracht en tegenoverdracht, power dynamics en projectie, of te beroerd zijn om dit zicht te ontwikkelen, hoe kunnen we dan ooit pogen een veld van zelfontwikkeling te dragen?

→ Wanneer ‘wij als trainers’ niet kunnen onderkennen dat we fouten maken stopt daar voor ons de leercurve, de menselijkheid en daarmee de relatie met onze deelnemers, het veld, de mensen die hun vertrouwen in onze handen leggen.

Ik heb veiligheid en consent erg hoog in het vaandel staan binnen het werk dat ik doe, en tegelijkertijd kan ik niet garanderen dat iemand zijn/haar grenzen niet over gaat. Op die manier kan ik nooit en te nimmer beloven dat ik een veilige ruimte biedt. Hooguit dat ik mijn uiterste best doe een zo veilig mogelijke ruimte te scheppen met de middelen die tot mijn beschikking zijn. En daar zijn nogal wat variabelen in. Soms voelt dat als een ijshockey wedstrijd op een circus koord. Nee, wij als trainers, doen (veelal, hoop ik) ons uiterste best, maar zijn niet zaligmakend.

Ik herinner me dat ik zelf deelnam aan een retraite waar we op dag één hupsakee een yoni-massage in werden geworpen (en nee - hoewel het mij weinig verbaasde - stond dat niet op de flyer, voor sommigen kwam dit bericht dus als een koude douche). Er werd geen woord over consent gerept. Ik zag er vrouwen bevriezen en hoorde in de deelronde de dag erna hoe veel vrouwen er hun grenzen (ver) over waren gegaan, dit hield de dagen erna in verschillende vormen aan. Ik sprak erover met de staf, die hun keuzes maakte op hun manier. Ik zag in dat zij niets ‘fout’ deden, maar dat de vrouwen simpelweg niet in staat waren hun grenzen ten eerste te voelen en ten tweede te communiceren. Ik schrok. Ik was al aardig wat gewend, zat diep in het vrouwenwerk, maar dit shockeerde me. ‘Dit nooit’, dacht ik toen. Dit. Nooit.

Er is in mijn trainerschap al veel verschoven in de jaren dat ik groepen geef. Ik blik terug op momenten waarvan ik nu weet, ‘oei, dat was niet verantwoord’. En ik weet dat ik over 10 jaar terug zal blikken op het nu met nieuwe kennis, nieuwe ervaring en een verdiept begrip, dan zal ik hoogstwaarschijnlijk ook dezelfde situaties net even anders aanpakken. Ook nu maak ik fouten, schat ik situaties verkeerd in, want weetje, ook nu ben ik mens.

En dat mens zijn, daar hou ik zo verschrikkelijk van. Daarom vind ik werken met mensen ook zo eindeloos intrigerend. En daarom ben ik ook niet zo bang voor dit soort telefoontjes, omdat ik me mezelf mijn mens zijn vergeven kan. Omdat ik mijn eigen integriteit vertrouw. En tegelijkertijd sta ik als mens, als trainer, voor groepen, in bijzonder kwetsbare ruimtes, en vind ik het heel erg belangrijk dat ik alles doe wat binnen mijn machten ligt om jou te laten voelen dat je keus hebt. Dat je de keus hebt om ‘nee’ en dan dus ook ‘ja’ te zeggen. Die keuze maakt je vrij, autonoom, soeverein.

Dus, ik wil je vragen, heb jij je onveilig gevoeld in een ruimte die door mij (of een van mijn collega’s) gedragen werd? Als je contact met me (/hen) op wilt nemen dan moedig ik dat ten zeerste aan. #thismatters

Zo, dit was weer een hele rant #tijdvoortaboe. Wederom, dankjewel (!) als je tot hier gelezen hebt. Het voelt erg belangrijk om hier, ongoing, aandacht aan te besteden. Zeker in dit veld van intimiteit, van zelfonderzoek, van spiritualiteit, van s e k s ualiteit. Laten we alsjeblieft gezamenlijk klokkenluiders zijn, als deelnemers en als trainers, en dit veld SAMEN een veilig(er) veld maken, zodat we vanuit vertrouwen en vreugde naar (innerlijke) vrijheid kunnen blijven bewegen.

Ik ben benieuwd naar jouw stem & ervaring. Comments / share etc. heel erg welkom.

Liefs,

Chris

NOTE -

Ik poog zorg te dragen voor veiligheid...

→ Door met intakes (schriftelijk en telefonisch) te werken en zo in te schatten of iemand zichzelf kan dragen in een ruimte waar het werk wel therapeutisch is maar geen therapie

→ Door ruimschoots aandacht te besteden aan consent (in acht nemende dat consent niet het onderwerp pur sang is van mijn werk, daar zijn weer prachtige losse workshops voor)

→ Door altijd de mogelijkheid te benoemen om een structuur niet mee te doen / niet ‘verder’ te gaan dan punt x / een stap terug te nemen, etc.

→ Door in een team te voorzien zodat er altijd een gedegen vangnet is

→ Door supervisie uit te nodigen om mij (en mijn team) te blijven spiegelen en ondersteunen, veelal door mensen die dit pad al tientallen jaren langer bewandelen

→ Door altijd met feedback formulieren te werken, ook als ik workshop x al 35 keer gegeven heb, omdat ik van jouw ervaring kan leren hoe ik de ervaring voor de persoon na jou nog beter kan maken

→ Door jou te vragen, hier & nu, wat doe jij om veiligheid te waarborgen? En wat heb je nodig om je veilig te voelen?

→ Vul aan!

Gistermiddag kreeg ik een mailtje binnen van een vrouw die 3,5 jaar geleden een workshop-reeks bij mij volgde. In een stuk meer woorden dan de titel van dit bericht is dit wat ze me schreef. Ze schreef ook; ‘ik begrijp dat dat niet leuk is om te horen, maar het voelt toch belangrijk om het te delen’.

Tja, als ik me verheug op een zonnige dag en ik zie bij het ontwaken dat het regent, vind ik dat ook niet leuk, maar om vervolgens te ontkennen dat het regent, mijn zomerjurk aan te trekken en kou te kleumen is ronduit koppig en naïef. Zo ook hier, natuurlijk vind ik dat niet leuk om te horen, maar haar ervarin afketsen of als ‘insignificant’ schetsen zou ronduit arrogant zijn. Ik hoor haar graag, want ik vind het héél belangrijk.

Ik vraag haar of ze ruimte heeft om even te bellen, dat heeft ze. Het is een fijn gesprek. ‘Zo erg was het allemaal niet hoor’, zegt ze, ‘maar toch knaagt er na 3,5 jaar nog steeds iets’. Het lijkt me daarmee de hoogste tijd dat ze dit in contact brengt en ik ben haar dankbaar dat ze (alsnog) aan de bel trekt. Ze verteld me dat ze hetzelfde tegen een andere trainer had gezegd die dat op zachts gezegd ‘niet kon horen’ en daarmee het vertrouwen om over dergelijke onderwerpen uit te reiken wat kwijt was geraakt. Goh. Daar krijg ik nou furie van in mijn onderbuik...

→ Wanneer wij als trainers te beroerd zijn om de ervaring van de mensen die hun vertrouwen in onze handen leggen serieus te nemen… ja, dan maken we het veld daadwerkelijk onveilig.

→ Wanneer wij als trainers geen zicht hebben op overdracht en tegenoverdracht, power dynamics en projectie, of te beroerd zijn om dit zicht te ontwikkelen, hoe kunnen we dan ooit pogen een veld van zelfontwikkeling te dragen?

→ Wanneer ‘wij als trainers’ niet kunnen onderkennen dat we fouten maken stopt daar voor ons de leercurve, de menselijkheid en daarmee de relatie met onze deelnemers, het veld, de mensen die hun vertrouwen in onze handen leggen.

Ik heb veiligheid en consent erg hoog in het vaandel staan binnen het werk dat ik doe, en tegelijkertijd kan ik niet garanderen dat iemand zijn/haar grenzen niet over gaat. Op die manier kan ik nooit en te nimmer beloven dat ik een veilige ruimte biedt. Hooguit dat ik mijn uiterste best doe een zo veilig mogelijke ruimte te scheppen met de middelen die tot mijn beschikking zijn. En daar zijn nogal wat variabelen in. Soms voelt dat als een ijshockey wedstrijd op een circus koord. Nee, wij als trainers, doen (veelal, hoop ik) ons uiterste best, maar zijn niet zaligmakend.

Ik herinner me dat ik zelf deelnam aan een retraite waar we op dag één hupsakee een yoni-massage in werden geworpen (en nee - hoewel het mij weinig verbaasde - stond dat niet op de flyer, voor sommigen kwam dit bericht dus als een koude douche). Er werd geen woord over consent gerept. Ik zag er vrouwen bevriezen en hoorde in de deelronde de dag erna hoe veel vrouwen er hun grenzen (ver) over waren gegaan, dit hield de dagen erna in verschillende vormen aan. Ik sprak erover met de staf, die hun keuzes maakte op hun manier. Ik zag in dat zij niets ‘fout’ deden, maar dat de vrouwen simpelweg niet in staat waren hun grenzen ten eerste te voelen en ten tweede te communiceren. Ik schrok. Ik was al aardig wat gewend, zat diep in het vrouwenwerk, maar dit shockeerde me. ‘Dit nooit’, dacht ik toen. Dit. Nooit.

Er is in mijn trainerschap al veel verschoven in de jaren dat ik groepen geef. Ik blik terug op momenten waarvan ik nu weet, ‘oei, dat was niet verantwoord’. En ik weet dat ik over 10 jaar terug zal blikken op het nu met nieuwe kennis, nieuwe ervaring en een verdiept begrip, dan zal ik hoogstwaarschijnlijk ook dezelfde situaties net even anders aanpakken. Ook nu maak ik fouten, schat ik situaties verkeerd in, want weetje, ook nu ben ik mens.

En dat mens zijn, daar hou ik zo verschrikkelijk van. Daarom vind ik werken met mensen ook zo eindeloos intrigerend. En daarom ben ik ook niet zo bang voor dit soort telefoontjes, omdat ik me mezelf mijn mens zijn vergeven kan. Omdat ik mijn eigen integriteit vertrouw. En tegelijkertijd sta ik als mens, als trainer, voor groepen, in bijzonder kwetsbare ruimtes, en vind ik het heel erg belangrijk dat ik alles doe wat binnen mijn machten ligt om jou te laten voelen dat je keus hebt. Dat je de keus hebt om ‘nee’ en dan dus ook ‘ja’ te zeggen. Die keuze maakt je vrij, autonoom, soeverein.

Dus, ik wil je vragen, heb jij je onveilig gevoeld in een ruimte die door mij (of een van mijn collega’s) gedragen werd? Als je contact met me (/hen) op wilt nemen dan moedig ik dat ten zeerste aan. #thismatters

Zo, dit was weer een hele rant #tijdvoortaboe. Wederom, dankjewel (!) als je tot hier gelezen hebt. Het voelt erg belangrijk om hier, ongoing, aandacht aan te besteden. Zeker in dit veld van intimiteit, van zelfonderzoek, van spiritualiteit, van s e k s ualiteit. Laten we alsjeblieft gezamenlijk klokkenluiders zijn, als deelnemers en als trainers, en dit veld SAMEN een veilig(er) veld maken, zodat we vanuit vertrouwen en vreugde naar (innerlijke) vrijheid kunnen blijven bewegen.

Ik ben benieuwd naar jouw stem & ervaring. Comments / share etc. heel erg welkom.

Liefs,

Chris

NOTE -

Ik poog zorg te dragen voor veiligheid...

→ Door met intakes (schriftelijk en telefonisch) te werken en zo in te schatten of iemand zichzelf kan dragen in een ruimte waar het werk wel therapeutisch is maar geen therapie

→ Door ruimschoots aandacht te besteden aan consent (in acht nemende dat consent niet het onderwerp pur sang is van mijn werk, daar zijn weer prachtige losse workshops voor)

→ Door altijd de mogelijkheid te benoemen om een structuur niet mee te doen / niet ‘verder’ te gaan dan punt x / een stap terug te nemen, etc.

→ Door in een team te voorzien zodat er altijd een gedegen vangnet is

→ Door supervisie uit te nodigen om mij (en mijn team) te blijven spiegelen en ondersteunen, veelal door mensen die dit pad al tientallen jaren langer bewandelen

→ Door altijd met feedback formulieren te werken, ook als ik workshop x al 35 keer gegeven heb, omdat ik van jouw ervaring kan leren hoe ik de ervaring voor de persoon na jou nog beter kan maken

→ Door jou te vragen, hier & nu, wat doe jij om veiligheid te waarborgen? En wat heb je nodig om je veilig te voelen?

→ Vul aan!

‘Poeh, wel veel geld hoor’

‘Ik twijfel of ik dit wel aan mezelf uit kan geven’

‘Dat heb ik niet voor het oprapen liggen’

‘Ik wil heel graag meedoen, maar ik struikel over de prijs’

Eergisteren schreef iemand in reactie op mijn ‘mijn yoni journey’ post:
‘Erg interessant. Alleen jammer dat het zo duur is…’

Ik nam het aan als uitnodiging om mijn (immer groeiende) perspectief hierop eens publiekelijk te delen, omdat het belangrijk voelt om ook over dit taboe onderwerp (geld) transparant te zijn. Want hoewel praten over s e k s me moeiteloos afgaat, vind ik praten over geld toch steeds weer spannend. Bij het eerste onderwerp ervaar ik ruimte, vreugde en verheuging. Bij het tweede onderwerp een licht weggedrukte kramp. Ik schreef haar terug:

Hee S!

Dankjewel voor je reactie, en fijn dat het materiaal je inspireren kan.

Ik begrijp absoluut dat het een grote uitgave is als je overweegt om aan Your Yoni Journey deel te nemen (to the point: E1200,- hebben we niet allemaal voor het oprapen liggen). Vroeger vond ik het zelf ook jammer, dat programma's die me zo aanspraken zo ‘duur’ waren. Ik vond het niet alleen jammer, ik vond het ook stom, belachelijk en zelfs onethisch. Van binnen hoorde ik: 'Hoe kan je roepen dat je wil dat dit voor iedereen toegankelijk is en er zo'n prijskaartje aan hangen?' & 'Dat is helemaal niet toegankelijk!'

Ik heb jarenlang met een habbekrats van dag tot dag uit een rugzak geleefd, ik vond geld totaal overrated. Maar ik heb ook jarenlang op festivals gestaan, geassisteerd, groepen gedraaid, etc... voor nop. Ik heb er fantastische ervaringen opgedaan maar het liet me ook vaak met een knagend gevoel achter. Want voor nop kan ik geen boodschappen doen bij de biologische tuinderij, en dat vind ik belangrijk, voor nop kan ik geen microfoon kopen om programma's op de nemen voor jou, voor nop kan ik geen zaal huren waarin je je veilig en gedragen voelt, voor nop kan ik mijn eigen team niet uitbetalen, etcetera…

En dat wil ik nu juist zo graag, ik wil eerlijke prijzen betalen aan de locatie, aan mijn team, aan de cateraar, aan de muzikanten, en ik wil kunnen dromen over een stuk eigen land waar ik met mijn partner kinderen op aarde brengen mag, en ik wil dat die kinderen mooi onderwijs mogen genieten... En datzelfde wens ik jou. En iedereen. En ieders kinderen.

Bovendien wil ik dat jij een investering maakt die laat zien dat je heel je hart in dit onderzoek (in jezelf!) wilt leggen. Het duurde jaren voor zelf in de smiezen had dat mijn weigering om geld te investeren, evengoed een weigering was om werkelijk in mijzelf te investeren. Wonderlijk genoeg zie ik dat ook vaak terug in gedrag van cursisten, de regel gaat niet altijd op, maar vaak wanneer ik iemand (bijvoorbeeld tegen een dienstenruil) toeliet, liet deze persoon het op het laatste moment afweten of was het overduidelijk de persoon in de ruimte die zich letterlijk het minst committeerde aan het groepsprocess. Interessant!

Als je de prijs van de trainingen en retraites van Unveiling Intimacy zou omrekenen naar een uurloon, zou het nog steeds om te lachen en te huilen tegelijkertijd zijn. Maar op dit moment sta ik achter deze prijs. Iedere keer weer is prijsbepaling voor mij een spannende dans op een dun koord. Omdat ik integer wil zijn naar mezelf en naar degene die de investering maakt. Daarom ben ik groot fan van 'over-leveren', meer geven dan ik zeg dat ik geef en dat wat ik geef, geven met alles wat ik geven kan. Dat kan nu, ik kan kan over-leveren omdat ik niet meer voortdurend hoef te overleven. Daarmee kan ik een ervaring ontwerpen die duurzaam is en bijdragen aan een wereldbeeld wat duurzaam is.

Antwoorden? Ik heb ze niet. Maar ik word wel steeds helderder in mijn waarheid en integriteit. Tegenwoordig durf steeds vaker ik prijzen te vragen die in balans voelen om alle bovenstaande redenen, maar ook omdat ik zelf niet meer bang ben prijzen te betalen die kloppen. Ik geef mijn geld nu met liefde uit aan programma's die uit hart en ziel geboren zijn,

Vroeger draaide ik ieder dubbeltje 34 keer om, ook niets mis mee. Maar nu geniet ik ervan, om ook op deze manier (financieel) in mezelf te investeren.

Ik schrijf dit schrijven omdat het belangrijk voor me voelt transparant te zijn en op te staan voor alle ‘wereldverbeteraars’ die stoeien met geld (vragen & uitgeven). Door een inkijkje te geven in de dans die ik zelf met 'geld' als entiteit maak. Persoonlijk en bedrijfsmatig. Eindeloos fascinerend.

Dankjewel S, voor je opmerking die me tot dit schrijven geïnspireerd heeft!

En dan ga ik nu op zoek naar een mooie locatie voor de zomer-retraite, en in alle waarschijnlijkheid steeds weer een beetje verkrampen als ik de kosten zie van de plekken die simpelweg de beste bedding bieden voor het werk wat we doen. En daar dan ontspanning in vinden. En ze toch bellen. En boeken. En een prijs bepalen, en jou uitnodigen om mee te gaan op reis.

Liefs,

Chris

We dansen tot we zweten. Struinen van re-birthing naar medicijnwerk, of van rave naar festival. We zijn op zoek naar levendigheid, we hongeren naar verbinding. Naar expansie. Naar ecstase. Naar explosie! Naar extremiteiten.

We lopen warm van piek ervaringen die wijzen naar dat wat niet met woorden te beschrijven is: eenheid, totaal geluk, alomvattend genot, volledige overgave, God... Dat soort woorden.

De populaire gedachte (en gedrag) die hand in hand met dit verlangen loopt, is dat die ervaringen alleen gepaard kunnen gaan met 'sneller', 'beter', 'harder', en 'meer!'

Minder populair en meer waar, is dat de weg zich stap voor stap en adem voor adem ontvouwen mag. We lijken collectief, op een troon van ongeduld en snelle consumptie te zitten. We verlangen naar een magische pil.

Ik bedank vriendelijk, ik hoeft noch heb er een. In het werk dat ik doe, zal ik je juist telkens weer terugwijzen naar de intimiteit met jouw eigen ervaring. In welke kleur deze ook ten tonele verschijnt

Mijn ervaring is dag ik de grootste ruimtes van expansie betreed heb door precies het omgekeerde van de bovenstaande woorden - 'sneller', 'beter', 'harder', 'meer!' - te "doen".

Door te vertragen, door de druk van prestatie los te laten, door uit elkaar te knallen van té veel tederheid, door minder. Door minder te doén en meer toe te staan.

Dit is wat ik tekens weer mag ervaren, in mijn eigen proces en in het begeleiden van anderen. Dat de verdieping plaats vindt ín de vertraging. In het 're-sensitizing' van ons lichaam en energie, het opnieuw gevoelig worden voor haar signalen, voor haar (subtiele) taal, voor haar immense grootse wijsheid.

Afgelopen weekend, tijdens het werken met een prachtige groep vrouwen, kon ik niet anders dan wederom tot deze conclusie komen. Verdiepen (we waren immers op een 'verdiepingsweekend') is vertragen.

De paradox is dat 'vertragen' voor veel mensen 'saai' in de oren klinkt, maar wanneer puntje bij paaltje komt, is het de juist de diepe intimiteit die zich met vertraging laat zien, waar we gelijktijdig gulzig naar verlangen en zó bang voor zijn.

Ik ben benieuwd. Wat gebeurd er in jou als je deze woorden leest? Waar ga je sneller dan je kan of wil? Wat is er spannend aan om te vertragen?

Liefs,

Chris

Zojuist had ik een telefoontje met een vrouw die zich na de webinar van afgelopen maandag prompt inschreef voor een volumineus traject bij mij.

‘Wat ik je nog even wil meegeven’, zei ze, ‘is dat ik geen enkele twijfel heb om mee te doen, omdat ik zo aan ga op jouw puurheid, op je overdracht, op de pauzes die je neemt om adem te halen, op de belichaming die ik zelfs door het scherm heen kon voelen, op de moed die je hebt om te zeggen dat je het soms ook gewoon niet weet’. Ik voel de zon op mijn gezicht en zie de kippen scharrelen in het gras, ik hoor haar woorden en voel me dankbaar. ‘Je menselijkheid maakt dat ik je vertrouw. Ik wordt deze dagen helemaal omver geworpen met online aanbod en heb verschillende webinars over dit onderwerp bijgewoond, waar het voelde als kennisoverdracht, niet in het lichaam, en jij geeft me, door in jouw lichaam aanwezig te zijn, de veiligheid om in mijn lichaam aanwezig te zijn. Dat voelt zo authentiek, daar wil ik meer van.’

Ze geeft me tussen neus en lippen door het grootst mogelijk compliment. Ik ben haar dankbaar en voel me ook geraakt in de zoektocht die ik persoonlijk met dit onderwerp maak. Niet ‘authentiek’ zijn is een van mijn grootste angsten. Ik wil dat mensen mij als echt, eerlijk en transparant ervaren. Maar natuurlijk ook dat ze me vertrouwen, bij me willen leren en zich geïnspireerd voelen. En ik ben MOE. Ik ben MOE om mijn best te doen om als x of y tevoorschijn te komen op social media. Ik ben MOE om tegen de stroom van concurrentie in te zwemmen en uren na te denken over hoe ik me onderscheidt van de menigte in mijn vakgebied in plaats van me daadwerkelijk te richten op mijn specialisme en vakgebied. Ik ben MOE van doen alsof, en moet erkennen dat, terwijl ik al heel lang probeer om NIET te doen alsof, ik toch vaak een zure nasmaak heb van hetzelfde bericht in 35 verschillende Facebookgroepen te plaatsen. Ik wil geen beloftes maken die schreeuwen ‘bij mij krijg je alle tools om voor eeuwig in je heilige s-eksueel verlichte zelf te vertoeven’, omdat ik weet dat ik dat niet waar kan maken. En in mijn nederige opinie denk ik dat niemand dat waar kan maken en irriteer ik me een hoedje in de rondte wanneer ik dergelijke leuzen voorbij zie komen. Het is klaar. Ik ben er MOE van.

Maar ik heb ook ZIN. Ja. Als ik mezelf de ruimte geef om alle ‘sales’ trucks achterwege te laten en simpelweg te verschijnen zoals ik verschijn voor mezelf, dan heb ik daar ZIN in. Ik heb ZIN om een taal te spreken die van mens tot mens en hart tot hart beweegt, in plaats van tekort tot oplossing. Ik heb zin om te vertrouwen dat, wanneer ik in mijn lulligheid tevoorschijn kom, ik jou daarmee evengoed toestemming geef om in je lulligheid tevoorschijn te komen, en dat die beweging ons beide meer mens maakt. Ik heb geen zin om eindeloos foto’s te plaatsen van te mooie mensen op te mooie stranden. Ik woon in een tent, in een weiland, in het midden van Nederland, en daar voel ik me lekker. Heerlijk zelfs. En soms ellendig. En dan weer kruimelig, ruimtelijk, verkrampt of juist euforisch. Ik heb jarenlang over de wereld gereisd, diezelfde stranden bewoond, diezelfde mooie mensen opgehemeld en gekust. Maar nu ben ik hier, in een tent, in een weiland, op mijn blote knieën dankbaar voor het leven dat ik leven mag, de liefde die ik voelen mag en het werk dat ik ‘mijn werk’ mag noemen.

Aangenaam. Mijn naam is Chris, ik ben en moe en ik heb zin. En als je helemaal tot hier gelezen hebt, ben ik je dankbaar, en vraag ik me af, waar ben jij moe van? Waar heb jij zin in?

Laten we in deze wereld, nu, waarin we ons tot in den treuren achter dit scherm bevinden, in ieder geval de uitwisseling zo menselijk mogelijk maken. Daar kunnen we allemaal wat dieper van ademhalen, ik in ieder geval wel.

Heel veel liefs & geniet van de zon!
Chris